ژل رویال (غذای ملکه)

توضیحات

شاه‌انگبین از محصولات زنبورعسل می‌باشد. این محصول با نامهای‌ دیگری مانند ژل رویال، ژل سلطنتی، غذای ملکه یا شیر زنبور عسل نیز شناخته می‌شود.

شاه‌انگبین نوعی ماده غذایی است که توسط زنبورهای عسل تهیه می‌شود و معمولاً همه لاروها در روز اول زندگی از شاه‌انگبین تغذیه می‌کنند، اما این جیره غذایی از روز چهارم تغییر می‌کند و جای آن را مخلوطی از عسل و گرده می‌گیرد، و تنها ملکه تا آخر عمر از شاه‌انگبین تغذیه می‌کند و به نظر می‌رسد که این نوع غذا باعث به وجود آمدن اختلافات اساسی بین زنبورهای ماده و ملکه می‌گردد به‌طوری‌که طول مدت زندگی ملکه بیش از پنجاه و دو برابر طول زندگی زنبورهای کارگر است و از لحاظ حجم نیز ملکه دو تا سه برابر کارگرها می‌باشد.

شاه انگبین یک ترشح پروتئینی است که از غدد هیپوفارِنکس و فک پایینی زنبور عسل کارگر خارج میشود. تنها غذایی که در طول عمر ملکه به او داده میشود و همچنین همه لاروهای کوچک در سه روز اول پس از از تخم در آمدن با ژل رویال تغذیه می شوند.

این سوخت زنبوری دارای ویژگی های مختلف بیولوژیکی مفید برای سلامت انسان مانند فعالیت های آنتی اکسیدانی، اثرات ضد باکتری، افزایش ایمنی و اثرات ضد تومور است.

پنجاه درصد وزن خشک ژل رویال را پروتئین تشکیل داده. گزارش شده که ۹ تا از پروتئین های اصلی ژله رویال  ۸۰ الی ۹۰ درصد کل پروتئین ها را تشکیل میدهند. دیگر پروتئین ها مانند آلفا گلوکوزیداز، گلوکز اکسیداز و آلفا آمیلاز نیز شناسایی شده اند.

تولید

شاه‌انگبین توسط زنبورهای کارگر پرستار تولید می‌شود. این زنبورها در روز ششم زندگی اقدام به ترشح شاه‌انگبین می‌کنند که در حقیقت مایعی سفید رنگ است که در تغذیه لاروهای جوان و به ویژه ملکه به کار می‌رود. اما این ترشحات در روز دوازدهم قطع می‌گردد و لاروهای پرستار این وظیفه را به نسل دیگری از زنبورها که سن آن‌ها کمتر است می‌سپارند.

زنبورهای کارگر دارای دو غده بر روی سر خود می‌باشند غدد زیرحلقی نامیده می‌شود که توانایی تولید این ماده را از سن ۶ الی ۱۵ روزگی دارند. رنگ شاه‌انگبین از سفید شیری تا زرد روشن بوده و ترش مزه می‌باشد. ملکه در زمان زندگی تنها با ژله رویال تغذیه می‌شود. تمامی لاروهای زنبور عسل (نر و ماده) در روزهای آغازین دوران لاروی خود با این ماده تغذیه می‌شوند. تغذیه‌ی لاروهای ملکه‌ها در تمام دوران لاروی و حتی بعد از تولد در تمام طول عمر با شاه‌انگبین ادامه می‌یابد. اما زنبوران نر و کارگران، فقط در سه روز ابتدایی دوران لاروی خود با ژله رویال تغذیه می‌شوند و ادامه‌ی روند تغذیه‌ی آنها تا تولد و حتی بعد آن با گرده و عسل انجام می‌شود. شاه‌انگبین زود فاسد می‌شود و باید بعد از برداشت مصرف شود؛ و یا این که در یخچال، فریز گردد.

شاه‌انگبین‌ در بازار غذایی

شاه‌انگبین به صورت قرص و خشک شده در بازار غذایی موجود می‌باشد. شاه‌انگبین دارای ویتامین‌های آ، سی، ای و دی به ویژة ب۱۲، ب۶، ب۲ و ب۱ می‌باشد.

خاصیت‌ها

در ایران تحقیقی که در سال ۱۳۹۳ در دانشگاه مازندران انجام شده نشان داده که شاه انگبین موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و سبب کاهش رشد و جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود، که می‌تواند به عنوان یک ترکیب مکمل در درمان لوسمی، و همچنین جهت جبران عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی همراه با بحث تقویت سیستم ایمنی بدن مورد توجه قرار گیرد.

مقدار مصرف

دوز پیشنهادی روزانه ۱ تا ۵ گرم، به مدت یک دوره ۳۰ تا ۹۰ روزه و سپس ۱۰ تا ۳۰ روز توقف مصرف است.

مواردی هستند که نیاز به دوز بالاتر اما برای دوره‌های کوتاه‌تر و زمان توقف بیشتری بین آن‌ها دارند. ژل رویال باید بصورت ناشتا و حداقل ۱۵ دقیقه پیش از وعده غذایی مصرف شود.

عوارض جانبی

اگر روزانه یک تا پنج گرم مصرف شود هیچ عارضه‌ای ندارد در صورت زیاده روی در مصرف شاه‌انگبین ممکن است در انسان‌ها باعث ایجاد واکنش آلرژیک و حساسیت شود. این واکنش می‌تواند اعم ازکهیر، آسم یا حتی آنافیلاکسی باشد. وقوع واکنش آلرژیک در افرادی که شاه‌انگبین بطور بی رویه مصرف می‌کنند نامشخص است. خطر وقوع حساسیت و واکنش آلرژیک در افرادی که حساسیت‌های دیگری دارند، بالاتر است.

اینطور میتوان نتیجه گیری کرد:

۱. در صورتیکه یک شخص اتوپیک هستید (حساسیت آلرژیک بسیار بالایی دارید)، دارای سابقه ابتلا به آسم یا حساسیت به گرده گل هستید، تمام احتمالات مربوط به حساسیت به ژل رویال را دارید، بنابراین قبل از مصرف آن، آزمایش دهید.

۲. همیشه مصرف ژل رویال را با مقادیر کم شروع کنید و پس از مدتی، میزان آن را تا دوز دلخواه افزایش دهید.